Konik polski – rasa z dopłatami
Koniki polskie to rodzima, prymitywna rasa koni wywodząca się od dzikich koni wschodniej Europy, zwanych tarpanami, które jeszcze w XVIII wieku można było spotkać na lesistych terenach Polski, Litwy i Prus. Powoli przestają być polską ciekawostką przyrodniczą. Zdobywają sobie coraz mocniejszą niezależną pozycję pośród innych ras hodowanych i używanych w Polsce oraz w Europie.
Historia rasy
Tarpany napotykano głównie w lasach, jakkolwiek ich naturalnym środowiskiem były polany, łąki i inne tereny otwarte, a las stanowił raczej schronienie przed człowiekiem. Tarpany jako gatunek dzikiego zwierzęcia przetrwały najdłużej w okolicach Puszczy Białowieskiej. Około roku 1780 ostatnie egzemplarze zostały odłowione i osadzone w zwierzyńcu hrabiów Zamojskich w miejscowości Zwierzyniec k. Biłgoraja. Następnie, około roku 1806, zostały usunięte ze zwierzyńca i rozdane okolicznym chłopom. W ten sposób zakończył się proces udomowienia dzikiego konia na terenach Polski.
Pierwsze próby prowadzenia zorganizowanej hodowli koni prymitywnych, nazwanych konikami polskimi, zostały podjęte w Polsce w 1923 roku, w Państwowej Stadninie Koni w Janowie Podlaskim i w 1928 roku w Folwarku Dworzyszcze, należącym do Liceum Krzemienieckiego. Po wojnie rozpoczęto odbudowę hodowli koników polskich z nielicznym materiałem, jaki ocalał. Głównym ośrodkiem hodowli konika polskiego stało się Popielno. Do czasów obecnych prowadzona była hodowla zarówno stajenna jak i rezerwatowa.
Koniki polskie dzisiaj
Obecnie największe skupiska hodowli prywatnej znajdują się na terenie Wielkopolski, na Mazurach, w Małopolsce i na Śląsku.
Ze względu na wyjątkowe cechy, które koniki odziedziczyły po swoich dzikich przodkach tarpanach, tj.: doskonałe zdrowie, wytrzymałość na trudne warunki bytowania, żywotność, długowieczność, świetne wykorzystanie paszy i niewybredność, wysoka płodność i plenność, mogą być użytkowane wyjątkowo wszechstronnie:
- jako konie wierzchowe, zwłaszcza w rekreacji, tj. rajdach i wycieczkach konnych, ponieważ są bardzo wytrzymałe i niewybredne,
- w hipoterapii, ze względu na ich łagodny charakter, łatwość w nawiązywaniu kontaktu z dziećmi, niewielkie rozmiary,
- w zaprzęgach typu lekkiego – wózki, bryczki czy też sanie zimą, ponieważ charakteryzują się duża siłą pociągową w stosunku do masy ciała, co oznacza w praktyce, że bez kłopotu są w stanie uciągnąć tyle, ile same ważą ( 350- 400 kg)
- w hodowli, jako rezerwa genetyczna dla innych ras
- w pielęgnacji krajobrazu, spełniając funkcję naturalnych kosiarek i nie dopuszczając do zarastania i zakrzaczania terenów otwartych cennych z przyrodniczego punktu widzenia tj. określonych typów łąk, dolin rzek, terenów stepowych, czy nadmorskich wydm. Taką metodę zachowania i pielęgnacji krajobrazu stosuje wiele krajów zachodniej Europy na swoich terenach chronionych. Coraz częściej wybiera się do tego celu koniki polskie, jako zwierzęta wytrzymałe na surowe warunki bytowania.
– Jeżeli ktoś ma takie tereny jak nasze biebrzańskie łąki, czyli dzikie, zarośnięte, to warto postawić na tę rasę, gdyż jest ona mało wymagająca – mówi Edyta Kapowicz z Polskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków. – U nas koniki polskie służą za „żywe kosiarki”, dbają, by łąki były ładnie i nisko przystrzyżone. Koniki polskie przez cały rok mogą przebywać w na podwórku, nie potrzebują stajni czy wiaty, są odporne na choroby, niskie temperatury. Sprawdzają się też w „ciężkim” terenie, np. zabagnionym, zarośniętym. Nie muszą mieć superłąki i superpaszy. Przeciwnie, służy im pasza jak najmniej treściwa.
W ten sposób pomagają odtworzyć różnorodność biologiczną i chronić siedliska ptasie.
– Wypas koników polskich jest jednym z prostszych i lepszych sposobów odtworzenia i utrzymania tych siedlisk – podkreśla Edyta Kapowicz.
Popularność konika polskiego systematycznie wzrasta, do czego przyczyniają się różne imprezy propagujące tę rasę, tj. “Tarpaniada” w Sierakowie,“Piknik z konikiem polskim “ w Jaśle, “Święto konika polskiego” w Wojnowie, “Weekend z konikiem polskim” w Popielnie, “ Bazyliada” w Pilchowicach , “Konikoniada” w Zaciszu i inne.
Dopłaty do hodowli
Konik polski znajduje się na liście ras, do których przysługują dodatkowe płatności w ramach pakietu rolnośrodowiskowo-klimatycznego.
Dzięki działaniom Polskiego Związku Hodowców Koni i Instytutu Zootechniki w Krakowie, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi wprowadził od dnia 21 kwietnia 2017r. w ramach działania programu PROW 2014-2020 wyższe stawki dopłat do klaczy objętych programami ochrony zasobów genetycznych. Dla rasy konik polski dopłata wynosi 1700 zł. Dla klaczy uczestniczących w programie PROW 2007-2013 dopłaty pozostają bez zmian - 1500 zł. W stadzie muszą być dwie samice. Dopłaty przyznawane są co roku przez 5 lat. Wnioski o dofinansowanie do rodzimych ras składa się wraz z wnioskami o dopłaty bezpośrednie.
– Dzięki dopłatom koniki polskie są chętniej hodowane – zauważa Edyta Kapowicz. – Pieniądze z programu przydają się zwłaszcza początkującym hodowcom, którzy mają mało tych zwierząt. Zyskują fundusze na opiekę weterynaryjną, zakup pasz czy ogrodzenie. Dla rolników, którzy zastanawiają się na jaką rasę postawić, dopłata ta stanowi ważny argument, zachętę.
Pozostałe rasy koni z dopłatami to huculskie, małopolskie, śląskie, wielkopolskie, sokólskie, sztumskie.
źródła:
- http://rolniczeabc.pl/271588,Hodowla-ras-rodzimych-z-doplata.html#ixzz51nb3P7s2
Foto: By Lilly M (Own work) [CC BY-SA 3.0 (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0)], via Wikimedia Commons
